Legenda o herbie Kowar

Gdy Kowary tkwiły jeszcze w mrokach czasów dawnych i zamierzchłych nieopodal osady żył rozbójnik. Ciężkie to były lata dla ludzi z „Kowalskiej Góry” gdyż ów niebezpieczny i bezlitosny łotr wzbudzał w nich tak wielki strach, że bez oporu obrabiali jego pola i oddawali mu wszystko co sobie upatrzył. Nikt nie miał odwagi przeciwstawić się zwartej kompanii i jej dowódcy, jednak tak w sercach kupieckich jak i kmiecich rosła nienawiść i przemożna chęć by pozbyć się dręczyciela. Czujne oczy śledziły uparcie bandytę i jego kamratów czekając na okazję, która mogłaby położyć kres zbrodniczemu procederowi.

Pewnego dnia zbójnik przybył do Kowar bez eskorty a jego celem była kuźnia. Kowal, człowiek wielkiej siły i odwagi poczuł, że musi wziąć na siebie ciężar pozbycia się ciemiężnika, gdyż podobna okazja mogłaby się już nie powtórzyć. Kowalscy pomocnicy ukryli się na polecenie swojego mistrza. Kowal oznajmił przybyszowi, że może podkuć mu konia, ale tylko wtedy, gdy będzie on trzymany za uzdę, gdyż inaczej zwierzę mogłoby zostać nieopatrznie zranione i stać się niebezpieczne. Rozbójnik przystał na tę propozycję i gdy stał odwrócony tyłem do mistrza kuźni otrzymał potężne uderzenie w głowę kowalskim młotem. Łotr padł martwy, ale niebezpieczeństwo wcale nie zostało zażegnane.

Spłoszony wierzchowiec zaczął uciekać ze stajni co zmroziło serce kowala, gdyż gdyby koń wrócił bez jeźdźca do siedziby zbójeckiej szajki mogłoby to spowodować zagładę wszystkich mieszkańców naszej osady. Trudna sytuacja nie sparaliżowała jednak mężczyzny. W ostatniej chwili rzucił on swym wielkim kowalskim młotem w galopujące zwierzę, zabijając je na miejscu. Czyn ten przyniósł spokój mieszkańcom Kowar i uchronił ich od niewątpliwej zemsty zbójeckiej braci. Dla uczczenia tego wydarzenia uciekający koń z młotem zawiśniętym nad jego karkiem stał się herbem Kowar.

Ewa Matusiak

Napisane na podstawie tekstu T. Bugaja zaczerpniętego z monografii „Kowary. Szkice z dziejów miasta”. Jelenia Góra 1988.